همان طور که می دانیم اعتیاد یک مشکل بزرگ در جامعه حتی برای فرد معتیاد است . امروزه ترک تریاک برای فرد بیمار کمی مشکل است زیرا بدن فرد کامل به آن عادت کرده است و ترک آن نیاز به حمایت و پشتیبانی می خواهد . یک فرد معتاد نه تنها به سلامت جسمانی و روحی خود آسیب می زند بلکه اطرافیان خود را نیز دچار مشکل می کند .
متاسفانه امروزه مواد مخدر به شکل های مختلف وجود دارد و باند های قاچاق مواد همواره در تلاش هستند که افراد ساده و کنجکاو مخصوصا نوجوانان و جوانان را درگیر این بلای خانمان سوز کنند . از شایع ترین مواد مخدر که معمولا افراد به آنان اعتیاد دارند می توان به ماده مخدر گل ، حشیش ، هروئین ، مورفین ، تریاک ، شیره ، شیشه ، متادون ، ترامادول و … اشاره کرد .
تریاک چیست ؟
آن طور که گفته می شود تریاک عصاره در هوا خشک شده گل خشخاش است که با تیغ کشیدن به دور کاسبرگ این گل به وجود می آید . بیش از یازده درصد تریاک را مورفین تشکیل می دهد که یک آلکالوئید از نوع اپیوئید است . مصرف طولانی مدت و مداوم مرفین باعث مقاوم شدن بدن و به وجود آمدن مقاومت بدنی (تلورانس) ، و در نتیجه بروز اعتیاد می شود . همچنین مرفین عامل اصلی اختلالات و عوارض جانبی احتمالی است که مصرف طولانی مدت تریاک در بدن ایجاد می کند . مرفین از طریق فرایندهای شیمیایی به هروئین تبدیل می شود . تریاک بیشتر برای تولید هروئین کشت می شود ، به طوری که اکثر تریاک وارد شده به کشور آمریکا به اجزای تشکیل دهنده آن تبدیل می شود . در تریاک آلکالوئیدهای دیگری نیز وجود دارد ، از جمله؛ کدئین، نارسئین، پاپاورین و نوسکاپین و تبائین .
از قسمت های دیگر گیاه خشخاش و گیاهان همخانواده آن مواد دیگری با خصوصیات مشابه و ضعیفتر از تریاک بهدست می آیند . کشت خشخاش به منظور استفاده غذایی از دانه های آن ، و کاربرد تریاک برای تخفیف درد و بی حسی و همچنین در مراسم مذهبی حداقل از عصر برنز به این سو ادامه داشته است . سومریان ، آشوری ها ، مصری ها ، اهالی جزیره کرت ، مینوسیان ، یونانیان ، رومی ها ، ایرانیان و اعراب هر یک در معرفی این گیاه نقشی داشته اند .
ترک بیشتر از همه به دلیل خصوصیاتی همچون ضد درد بودن و بی حس کننده موجب می شود که تا اعمال جراحی به راحتی ممکن شود . و مورد توجه پزشکان و جراحان شود .
تاریخچه تریاک
باستان شناسان به شواهدی دست یافتهاند که از کشت تریاک در ۱۵٬۰۰۰ سال پیش حکایت می کند ، اما بررسی سوابق تاریخی برجای مانده این موضوع را که مردمان باستان بر خواص و مزایای دارویی تریاک آگاهی داشته اند به اثبات نمی رساند ؛ آن ها ممکن است از این محصول بهطور سنتی و بدون اطلاع از چگونگی عملکرد آن استفاده کرده باشند . در امپراتوری روم (Roman Empire) احتمالاً از تریاک در مراسم مذهبی استفاده می کردند ، شاید از اثرات این دارو برای نمادین کردن فرایند مرگ و حلول روح در کالبدی دیگر بهره برداری نموده باشند . حتی سوابق قدیمی تر حاکی از آن است که مردمان باستان احتمالاً بر این باور بوده اند که تریاک می تواند شادی بخش باشد ، هرچند شواهدی که مبنی بر استفاده تفریحی از تریاک باشد در دست نیست .
در حدود سال ۳۴۰۰ ق. م ساحلنشینان دجله و فرات تریاک به عمل می آوردند. سومریها آن را با نام «ها» و «جل»، به معنای گیاه شادی شناخته و تصور میشود مصریها طرز کشت و مصرف خشخاش را از سومریها آموخته باشند . نمونه ای از تریاکی که از مقبرهٔ «چا» در مصر به دست آمدهاست ، به سدهٔ ۱۵ قم می رسد و تریاک شهر «تب» در مصر شهرت زیادی داشت . نام این مخدر در در سنگ نوشته های آشوری هم آمده است . آشوریان آن را «روغن شیر» می خوانده اند .
در سدهٔ ۱۳ پیش از میلاد دوران طلایی تریاک با کشت گسترده آن در تبس پایتخت مصر آغاز شد ، بازرگانان تریاک را از مصر به کارتاژ ، یونان و اروپا می بردند . پس از آن کشت خشخاش در قبرس پیشرفت قابل ملاحظه ای داشت و تریاک که یکی از مهم ترین داروهای یونان در آن هنگام شمرده می شد از طریق حمله اسکندر به ایران و هند راه یافت .
اعتیاد چگونه به وجود می آید ؟
علل اعتیاد به مواد مخدر در افراد با هم متفاوت است و هرکسی نسبت به شرایط زندگی و سلامت روحی خود ممکن است قربانی مواد مخدر باشد .
در زیر علل عمدهی گرایش به مواد مخدر را بیان می کنیم :
- ژنتیک برخی افراد به صورت ژنتیکی تمایل به مصرف مواد مخدر دارند . گرایش به مواد مخدر گاهی در بچه هایی با سن کم که پدر یا مادر معتاد دارند دیده می شود . اما این مسئله همیشگی نیست و داشتن والدین معتاد ، گرایش به مواد مخدر در افراد را توجیه نمی کند . اما بالاخره مجموعهای از تغییرات ژنتیکی منجر به این می شود که برخی افراد نسبت به دیگران از آسیب پذیری بالاتری برای اعتیاد برخوردار باشند .
- بیماریهای روحی و روانی : بیماریها و اختلالات روحی و روانی ، فشارهای عصبی ، مشکلات و اتفاقات ناگواری که در زندگی رخ می دهد ، احتمال گرایش به اعتیاد را در بسیاری از افراد افزایش می دهد . مخصوصا اگر فرد دچار ضعف شخصیتی باشد و توانایی مقابله با مشکلات زندگی و روانی را نداشته باشد . برخی افراد برای فرار از مشکلات و فشارهای روانی به سیگار و مواد اعتیادآور دیگر پناه می برند که البته بدترین انتخاب است . مواد اعتیادآور با ایجاد حالاتی نظیر آرامش یا سرخوشی در کوتاه مدت فشارها را از روی فرد بر می دارد ، اما به مرور با ایجاد وابستگی ، اضطراب و فشارهای روانی فرد را چندین برابر می کنند .
علائم جسمی سوء مصرف تریاک
وابستگی و اعتیاد به تریاک باعث بروز مشکلاتی جسمی از قبیل یبوست ، افسردگی و مشکلات تنفسی می شود . هرچه مدت مصرف تریاک بیشتر شود ، احتمال بروز مشکلات جسمی و روانی ناشی از آن نیز بالاتر می شود .
علائم جسمی شایع ناشی از اعتیاد یا سوء مصرف تریاک به شرح زیر است :
- خشکی دهان
- گشادی مردمکها
- بیحالی و رخوت
- دشواری در خوابیدن یا خواب بیش از حد
بعضی عوارض مصرف مزمن تریاک شدیدتر است . بیمارانی که چند سال است به مسکن هایی مانند اکسی کانتین معتاد شده اند ، عوارض جدی تری مانند موارد زیر را تجربه می کنند :
- فشار خون پایین
- حالت تهوع یا استفراغ
- سرخ شدن پوست
- خستگی شدید و مزمن
بسیاری از افراد دچار اعتیاد به مواد مخدر سعی می کنند که مقدار مصرفشان را کم کنند ، اما کاهش مصرف تریاک علائم دردناکی را تولید می کند که کنترل کردن آن ها بدون نظارت و کمک پزشک سخت است . علائم ناشی از قطع مصرف تریاک شامل درد و انقباض شکم ، درد عضلانی و تعریق شدید می شود .
عواض تریاک
تریاک به رو صورت بر روی بدن فرد بیمار تاثیر می گذارد یکی عوارض کوتاه مدت و دیگری بلند مدت است . از عوارض کوتاه مدت تریاک بر بدن می توان به بی حسی نسبت به درد ، کاهش قوای جنسی ، تعریق زیاد ، مشکل بینایی ، کاهش قوای ذهنی و تمرکز ، بداخلاقی و پرخاشگری ، خشکی دهان ، تهوع ، استفراغ ، انقباض عضلات و رخوت در دست و پا اشاره کرد .
اما عوارض بلند مدت مصرف تریاک شامل یبوست ، خارش پوست ، اختلال در قاعدگی ، نازایی و مرده زایی در زنان ، آسیب ریوی ، کبدی و کلیوی و ایست تنفسی و مرگ خواهد بود .
- اثرات جانبی مخدر تریاک بر جنین : مصرف تریاک در دوران بارداری باعث می شود ، احتمال مرده زایی افزایش پیدا کند . مخدر تریاک از انتقال اکسیژن به جنین جلوگیری کرده و کمبود اکسیژن هم می تواند سبب خفگی جنین شود . ضمن انکه تریاک می تواند باعث افت قند خون و کلسیم و خونریزی مغزی در جنین شده و ضریب ابتلای آن را هم به زردی افزایش دهد .
- عوارض جانبی تریاک سرب دار : برخی قاچاقچیان مواد مخدر برای سود بیشتر در سال های اخیر اقدام به مخلوط کردن سرب با تریاک کرده اند . وجود سرب در تریاک باعث می شود ، اختلال ذهنی شدید ، مشکلات در یادگیری و حافظه ، کم خونی ، شل شدن اعضای بدن ، عدم تمرکز ، آسیب به دندان ها و لثه ها ، سرگیجه و مسمومیت در مصرف کننده بوجود آید .
- عوارض تریاک برای کبد : از عوارض تریاک برای کبد می توان به موارد متعددی اشاره کرد از جمله اینکه به ساختار و بافت کبد و کلیه اسیب زده و در عملکرد انها اختلال ایجاد می کند. ضمن آنکه تحقیقات نشان داده است ، در افرادی که مخدر تریاک مصرف می کنند احتمال بروز سرطان به سه برابر افزایش پیدا خواهد کرد .
- اثرات مخدر تریاک بر معده : مصرف تریاک باعث بروز عوارض زیادی در معده می شود . از جمله اینکه سبب زخم معده و دوازدهه ، انسداد دهانه خروجی معده و خونریزی معده شده و مشکلاتی در گوارش و هضم غذا و ترشح هورمون های معده بوجود می آورد . رفلکس دایم معده هم از عوارض تریاک برای معده است .
- تاثیر تریاک روی زنان : تریاک در زنان بیش از مردان باعث مرگ و میر می شود و تحقیقات نشان داده است ، عوارض آن برای زنان ۱۵۰ برابر مردان است . افزایش فشار خون ، سکته های مغزی ، دیابت ، سرطان مری و معده و سرطان ریه و حنجره هم از عوارض تریاک برای زنان بوده و درصد ابتلای زنان به این بیماری ها نسبت به مردان بیشتر است .
ترک تریاک
شاید برای کسانی که مواد مصرف نمی کنند ترک تریاک بریشان یک کار بسیار سخت باشد اما برای شخص بیمار یک کار کمی دشوار است . ترک تریاک هر چند که کار آسانی نیست ولی روش هایی برای این کار وجود دارد تا بتوان سختی پروسه ترک تریاک را کاهش دهد . تریاک با درصد بالایی از مورفین که در خود دارد می تواند احساس درد و سلول های عصبی مرتبط به درد را ضعیف نماید .
تریاک با درصد بالایی از مورفین که در خود دارد می تواند احساس درد و سلول های عصبی مرتبط به درد را ضعیف نماید . فرد معتاد پس از مصرف مداوم تریاک بگونه ای خواهد شد که بودن استفاده از تریاک احساس درد را خواهد داشت و در واقع اگر در ابتدا موجب رفع درد شود پس از مصرف مداوم خود دلیلی برای ایجاد درد خواهد شد .
بدن انسان خود مورفین را تولید می نماید اما پس از اینکه معتاد تریاک را استفاده می نماید بدلیل وجود مورفین در تریاک بدن دیگر مورفین را تولید نمی نماید و این موجب می شود که افراد معتاد به دلیل عدم استفاده از تریاک احساس درد نمایند و همین وجود احساس درد موجب مصرف مداوم تریاک شود .
مخدر تریاک اعتیاد آور است؟
یک تصور غلط در مورد این ماده مخدر از قدیم وجود داشته که مخدر اعتیاد آوری نیست و برای سلامتی هم مفید است . این تصور کاملا غلط بوده و مصرف یک دوره کوتاه از آن باعث بروز اعتیاد می شود .
تریاک هم مانند همه مواد مخدر دیگر باعث وابستگی جسمی و روانی شده و بعد از مدتی شخص بدون مصرف آن قادر به زندگی نخواهد بود .
روشهای متداولی برای درمان اعتیاد وجوددارد ؟
بهطور کلی دو نوع رویکرد ، در این زمینه وجود دارد ؛ درمان نخست مبتنی بر پرهیز کامل و دیگری درمان کاهش آسیب است و در روش اول میزان عود و بازگشت دوباره بالاست چون بر پایه سم زدایی است و بعد از سم زدایی که به طور معمول از چند روز تا چند هفته انجام می شود ، فرد از هیچ مخدری استفاده نمی کند . در این درمان از روش های مانند مشاوره ، روان درمانی و درمان های دارویی برای جلوگیری از عود استفاده می شود .
کلام آخر
در این مثاله شما با روش های ترک تریاک آشنا شده اید که بهتر است اصلا به فرد بیمار سخت نگیرید و با حمایت های خود به ترک تریاک او کمک کنید . از این که ما را تا آخر این مطلبق همراهی کردید از شما سپاس گزاریم همچنین اگر تجربه ای در زمینه ترک تریاک دارید ممنون می شویم که با ما در میان بگذارید .
دیدگاهتان را بنویسید